ترش کردن و نفخ معده از دیدگاه طبّ سنتی ایران

غذاهایی مانند شکلات‌ها، غذاهای چرب و الکل که موجب سست شدن ماهیچه‌های انتهای مری می‌شوند موجب بروز این بیماری می‌شوند. قهوه، آبجو، شیر و نوشابه‌ها موجب افزایش اسید معده می‌شوند. از سوی دیگر قهوه، مرکبات، غذاهای داغ و تند و گوجه‌فرنگی می‌توانند باعث تحریک و درد مری حساس شده شوند. استرس و اضطراب نیز موجب اختلال در هضم و در نتیجه نفخ و ترش کردن می‌شود.

عوامل ترش کردن در طبّ سنتی

۱- سرد شدن معده که عامل اصلی ترش کردن است.
۲- اغذیهٔ خام غلیظ مثل خوردن نان فطیر و میوه‌های نارس
نکتهٔ مهم این است که ممکن است ترش کردن بعد از غذا یا در هنگام خالی بودن معده ایجاد شود که با توجه به درمان‌های متفاوت این دو باید برای درمان آن‌ها به پزشک متخصص طبّ سنتی مراجعه شود.

توصیه‌های لازم برای جلوگیری از ترش کردن

- پرهیز از درازکشیدن بعد از خوردن غذا
- بالا بردن زیر سر خود را به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر موقع خوابیدن
- افزایش تعداد وعدهٔ غذایی و کاهش حجم آن
- پرهیز از پُرخوری
- کاهش وزن
- پرهیز از خوردن وعده‌های غذایی خیلی سنگین و چرب
- اجتناب از مصرف آب بین غذا
- پرهیز از مصرف لبنیات
- پرهیز از مصرف میوه‌های خام
- مصرف مربای گل سرخ و مربای زنجبیل
- مصرف شوربای مرغ، نخودآب و گوشت کبک
- مزمزۀ کندر و زیره

نفخ معده از دیدگاه طبّ سنتی ایران

نفخ معده حالت تورم غیرطبیعی یا افزایش قطر ناحیه شکمی است که گاهی با قراقر شکم همراه است. این بیماری یکی از مشکلات شایع مردم است که هم خود آزار دهنده است و هم می‌تواند عوارضی چون سردرد و اختلالات خواب و... را ایجاد کند.
علامت شایع نفخ معده احساس پری و سفتی شکم است که می‌تواند منجر به درد شود.
از دیدگاه طبّ سنتی ایران نفخ معده علل مختلفی دارد:
۱- علت ناشی از معده
با سرد شدن معده و دستگاه گوارش، غذا به خوبی هضم نشده و از آن نفخ تولید می‌شود. معده را در واقع می‌توان به دیگی در بدن تشبیه کرد که اگر حرارت آن کاسته شود غذا به خوبی درآن پخته نمی‌شود و عوارض زیادی از جمله نفخ ایجاد می‌کند.
۲- علل غذایی
خوردن غذای بسیار، خوردن غذاهای پر رطوبت مانند خیار، کدو، گلابی، سیب، انگور، انجیر، ماست و... که معده به راحتی قادر به هضم آن‌ها نمی‌باشد و نفخ ایجاد می‌شود. خوردن غذاهای نفاخ مثل عدس، لوبیا، باقلا و نخود نیز ایجاد نفخ می‌کنند.
۳- درهم خوری و عدم رعایت ترتیب در غذا خوردن
که این علت در اکثر موارد با اصلاح تغذیه و رفتار تغذیه‌ای برطرف می‌شود.
۴- وجود مواد فاسد در معده
در این حالت معمولا همراه با نفخ، فرد دچار یبوست، قراقر و صدای شکم، ریزش آب از دهان به خصوص شبها و حتی نفخ در حالت خالی بودن شکم می‌باشد.
۵- غضب شدید، غم و اندوه
۶- ورزش نکردن، زیرا ورزش باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که به فعّالیت روده کمک می‌کنند.
۷- خواب بیش از مقدار لازم بر حسب مزاج ذاتی
۸- حمام بیش از حد
۹- حمام بعد از غذا خوردن
۱۰- خلط پشت حلقی
۱۱- آب زیاد خوردن بعد از غذا

درمان

- پرهیز ازغذاهای غلیظ (حلیم، ماکارونی، سالاد الویه و...) و نفاخ و آب سرد و ترشی‌ها
- ورزش زیاد
- گرم کردن شکم با کیسهٔ نمک گرم شده
- پودر مفید در نفخ معده: زیرهٔ سیاه، زیرهٔ سبز، انیسون، زنیان به نسبت مساوی مخلوط شود و یک قاشق مرباخوری بعد از هر وعدهٔ غذایی میل شود.
- زنجبیل و نعناع و بابونه نیز مؤثر هستند.