چرا نباید از بین رفتن محیط زیست مبنای استیضاح وزیری شده باشد
نویسنده: مدیر سایت چاپ پست الکترونیکی- منتشرشده در اخبار انجمن
- خواندن 4664 بازدید
رئیس مرکز پژوهش‌های جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز در گفتگوی تفصیلی با «خبرگزاری نسیم»: اگر روند برداشت آب از خلیج فارس نسنجیده باشد با مشکل روبرو می‌شویم/ تاکنون ندیده‌ایم از بین رفتن محیط زیست مبنای استیضاح وزیری شده باشد
«به نقل از خبرگزاری نسیم» فارس- زینب شهریاری، خشکی، کمبود آب با توجه به وضعیت هیدرولوژیکی و هواشناسی در یک منطقه خاص و با در نظر گرفتن وضعیت اجتماعی - اکولوژیکی و زمین‌شناسی آن منطقه است. خشکی نوعی ویژگی دائمی آب و هوایی در یک منطقه است در صورتی‌که خشکسالی عبارت است از کاهش غیر منتظره بارش در مدتی معین در منطقه ای که لزوما خشک نیست. البته خشکسالی در اثر تکرار مداوم، ویژگی خاص منطقه می‌شود و می‌تواند به خشکی تبدیل شود.
مشروح گفتگوی تفصیلی «نسیم» با سید محمدجعفر ناظم‌السادات، رئیس مرکز پژوهش‌های جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز در مورد خشکسالی و خشکی بدین شرح است:
«نسیم»: پدیده خشکسالی از نظر علمی به چه معنا است؟ این معنا در کشورهای جهان سوم به چه صورت تعریف می‌شود؟
ناظم‌السادات: خشکسالی از نظر علمی پدیده‌ای پریودیک است که در دوره‌ای شدت می‌گبرد و پس از مدت کوتاهی وضعیت به حالت عادی بر می‌گردد و در واقع پدیده‌ای خزنده و چرخشی است که مربوط به سیستم اقلیم جهانی است که در اقیانوس‌ها هم با گردش آب اتفاق می‌افتد. در کشورهای جهان سوم این پدیده متفاوت است، مثلا در استان فارس از پدیده چرخشی خارج شده است و استنباط ما از خشکسالی با استنباط علمی متفاوت است، متأسفانه خشکسالی ما دیگر قابل برگشت نیست و پدیده‌ای که امروز با آن روبرو هستیم، خشکی است.
«نسیم»: تفاوت خشکی استان فارس با دیگر استان‌ها در چیست؟
ناظم‌السادات: ذکر این مثال خالی از لطف نیست که بین استان گیلان و استان سیستان و بلوچستان تفاوت‌هایی وجود دارد، استان سیستان خشک اما گیلان استان نمناک ما است و امروز بسیاری از استان‌های کشور به سمت سیستان و بلوچستان در حال گذر هستند؛ چرا که دیگر امکان برگشت به پر آبی در کشور وجود ندارد. آثار و پیامدهای خشکی مانند طوفان‌های خشک و گرد و خاک به مرور زمان مشخص می‌شود.
روند خشکسالی استان فارس به صورت علمی برای منطقه ما دیگر معنا ندارد. دریاچه بختگان، رودخانه‌های کر، سیوند و قره آغاچ دیگر به حالت اولیه خود امکان برگشت ندارند و خشکسالی‌ها در کشور و به ویژه استان فارس با تعریف بین‌المللی خشکسالی تفاوت واضح و آشکاری دارد.
«نسیم»: نقش نیروی انسانی در تخریب طبیعت و پدیدآمدن خشکسالی در استان فارس به چه میزان است؟
ناظم‌السادات: طبیعت نقش کمتری در روند خشکسالی نسبت به پدیده انسانی و تخریب طبیعت توسط انسان داشته است. در شهر شیراز در یک دهه مثلا 50 ساله افزایش یک درجه‌ای افزایش دما داشته اما کارکرد انسان موجب گسترده شدن هم شهر و هم افزایش دما و روندهای غیرطبیعی شده است. به طور متوسط اگر ما دو میلیون نفر انسان در شهر شیراز داشته باشیم نزدیک به هشت میلیون کیلو co2 تولید می‌شود که هم از خروج انرژی از شهر جلوگیری می‌کند و هم دمای شهر را افزایش می‌دهد. سوختن هم که خود انرژی تولید می‌کند و هم از عبور انرژی جلوگیری می‌کند که این امر موجب بالارفتن دمای شهر شیراز به صورت مصنوعی شده است.
«نسیم»: در حال حاضر وضعیت جنگل‌های استان فارس به چه صورت است؟
ناظم‌السادات: در چند دهه گذشته مراتع و جنگل‌های استان فارس از نصف هم کمتر شده است. درختان و جنگل‌های نابودشده استان قابل برگشت به حالت اولیه خود نیستند، در حالی‌که چند صدسال عمر داشته و امروز خشک شده‌اند اما به اراضی کشاورزی و یا آپارتمان‌سازی تبدیل شده‌اند.
«نسیم»: ارزیابی شما از چگونگی ورود مجلس و دولت به قضیه خشکسالی در استان‌ها به چه میزان است؟
ناظم‌السادات: تاکنون ندیده‌ایم که تخریب جنگل و از بین‌رفتن محیط زیست مبنای استیضاح وزیری در مجلس شده باشد، دریاچه ارومیه، بختگان، هامون و گاوخونی خشک شدند اما با این خشک‌شدن‌ها نه وکیلی مورد مؤاخذه قرار گرفت نه وزیر و نه مدیرکلی که این نشان می‌دهد که ما حساسیت لازم را برای حفاظت از محیط زیست نداریم و این گذار از خشکسالی به خشکی بیشتر به دست انسان در حال انجام است.
ترکیه در همسایگی کشور ایران در دو سه دهه گذشته توجه بیشتری به محیط زیست داشته و خوشبختانه کشاورزی آن از توسعه پایدارتری برخوردار شده که در همین زمان جنگل‌های ما رو به زوال و نابودی می‌رود اما ارقام و آمار نشانگر توسعه مراتع و جنگل‌ها را در ترکیه دارد.
کشاورزی و منابع طبیعی بودجه اساسی هر کشوری است گاهی ممکن است بودجه لازم نداشته باشیم اما انگیزه‌های زیادی برای انجام کار داشته باشیم.
راه‌حل‌هایی وجود دارد که با کمترین بودجه ولی با بسیج مردمی و هماهنگی مردم و تشویش فرهنگی مانند درختکاری برنامه ریزی‌های ارزان قیمیتی کرد که این مشکل حل شود.
می‌توان مردم یک منطقه را تشویق و کمک کرد که با سرمایه خود و با همت خود یک منطقه را جنگل کاری و درختکاری کنند و از آن حفاظت کنند، همانگونه که مردم کارهای نیک دیگری انجام می‌دهند اما متاسفانه انگیزه‌های لازم برای این کار در سیستم اجرایی ندیده‌ایم.
«نسیم»: میزان دخالت دولت‌های مختلف پس از انقلاب در این امر به چه صورت بوده است؟
ناظم‌السادات: دولت‌هایی که در کشور ما روی کار آمده‌اند در مجموع نگاه سیاسی به مسئله خشکسالی و زیست محیطی داشته‌اند.
«نسیم»: بهترین راه‌حل ممکن علمی برای برخورد با این پدیده در کشور چیست؟
ناظم‌السادات: باید مراجعه گسترده‌ای به مردم کنیم و مردم را در میدان وارد کنیم، خشکسالی و مسائل مربوط به آن به گونه‌ای نیست که بتوان با کارهای فنی و بدون مراجعه با مردم آن را حل کرد، باید فرهنگ‌سازی کرد و دولت برنامه‌ای تدوین کند که درختان و مراتعی که آب کمتر بخواهند و مقاوم به شوری و خشکی هستند به طور گسترده ایجاد شود.
«نسیم»: آیا دولتمردان و مجلسیان ما برای حل مشکل خشکسالی از اساتید دانشگاه‌ها استفاده کرده‌اند؟
ناظم‌السادات: به تصور شما در چند دهه گذشته کدام استاد دانشگاهی توصیه کرده که آب برداشت شود و چقدر انتقاد کردند؟ اما آیا صدای آنها به گوش کسی رسید؟
همه صاحب‌نظران زیست محیطی بر این باورند که اگر بخواهیم روند برداشت آب از خلیج فارس و دریای خزر نسنجیده باشد و دانشگاهیان را وارد مباحث علمی نکنند در آینده با مشکل جدی روبرو می‌شویم. امروز بیم آن داریم که در آینده‌ای نه‌چندان دور با نسنجیدگی منابع و ذخایر خلیج فارس هم به بحرالمیت تبدیل کنیم. پس باید دانشگاه را وارد موضوع و اعتماد کرد و اعتباری را از نظر مالی در اختیار دانشگاه گذاشت که این کار انجام‌پذیر شود و دانشگاهیان در مدیریت صحیح منابع آب کشور سهیم شوند.
در کشور ما تعدادی نخبه در زمینه‌های مختلف وجود دارند که اگر سیاسی کاری انجام نشود و کار را به همین نخبگان بسپارند، امکان برگشت به دوره قبل از خشکی به وجود می‌آید.
منبع:
دیدگاه خود را درباره این نوشته با دیگران در میان بگذارید:
یا اگر در سایت عضو نیستید، می‌توانید به عنوان میهمان دیدگاه خود را بفرستید: