A+ A A-

واشنگتن پست: راه‌اندازی یک استارت‌آپ در ایران چگونه است؟

نویسنده:  چاپ پست الکترونیکی
واشنگتن پست: راه‌اندازی یک استارت‌آپ در ایران چگونه است؟
برگفته از وب‌سایت دیجیاتو

روزنامه واشنگتن پست در مقاله ای به قلم مَت مک‌فارلند شرایط، موقعیت ها و محدودیت های راه اندازی یک استارت آپ در ایران را بررسی کرده است. در این مقاله صحبت هایی از زبان برخی موسسان استارت آپ های ایرانی نقل قول شده که مراحل سخت و آسان انتخابشان در جایگاه یک کارآفرین ایرانی را به تصویر می کشد.

این مقاله را امیر صادق‌پور ترجمه و در سایت دیجیاتو منتشر کرده است.

 حسام آرماندهی و نازنین دانشور احتمالا از اولین کاربران اینترنت در ایران بودند. پانزده سال پیش حسام از اولین بچه های دبیرستانی در تهران بود که به اینترنت دسترسی پیدا کرد و نازنین هم در آن زمان اوقات زیادی را در چت روم های یاهومسنجر میگذراند. امروز اما این دو صاحب دو استارت آپ موفق در تهران هستند. هر دو شغل هایشان را در اروپا رها کرده و به ایران آمده اند. کافه بازار که حسام ۲۸ ساله از موسسان آن است و تخفیفان که نازنین ۳۰ ساله آن را به شرکتی پرسود تبدیل کرده است. حالا دبیرستان حسام دارای اینترنت بی سیم است. نازنین هم دیگر وقت کافی برای چت روم ها ندارد، اما مدیرعامل فعلی یاهو -مریسا میر- الگوی اوست.

سایه های دره سیلیکون در تهران [و ایران] دیده می شود. جایی که با وجود محدودیت ها و چالش های قابل توجهی که برای راه اندازی یک شرکت تکنولوژیک دارد، با استارت آپ ها، مراکز شتابدهنده و شرکت های سرمایه گذاری تبدیل به مکانی برای رشد اکوسیستم های تکنولوژیک شده است.

به گفته Eyad Alkassae -مدیر سرمایه گذاری Rocket Internet در خاورمیانه-: «[راه اندازی شرکت در ایران] به وضوح از هر کشور دیگری سخت تر است.»
Rocket Internet یک کمپانی آلمانی است که نسخه های مشابه از تجارت های آنلاین موفق را در کشورهای در حال توسعه راه اندازی می کند.

به گفته برخی آگاهان اما، طی دو سال گذشته نقطه عطفی در رفع این مشکلات و محدودیت ها از سر این حوزه گذشته است.

نازنین دانشور که پس از سه سال کار در آلمان به ایران بازگشته می گوید: «وقتی که من به ایران آمدم هیچکس واژه استارت آپ را نمی‌شناخت.»
•••
به گفته سعید رحمانی که اولین شرکت سرمایه گذاری ایران -سرآوا- را تاسیس کرده: اگر شما به موارد مصرف واژه هایی همچون کارآفرینی، استارت آپ و سرمایه گذاری نگاه کنید، به نظر من با تمایلی حداقلی در اینجا روبرو خواهید شد. برای دو سال هیچ موردی دیده نمیشد. اکنون اما شما می توانید در مورد سرمایه گذاری حرف بزنید. سرمایه گذاری اینجا مُد شده است.

سعید رحمانی متولد ایران است و در سنین نوجوانی ایران را به قصد آمریکا ترک کرده. او برای IBM کار کرده و استارت آپی را نیز در آمریکا راه اندازی کرده است. پس از آن او برای یک شرکت اینترنتی به نام Naspers کار کرد و از او خواسته شد که موقعیت های سرمایه گذاری بازار استارت آپ های ایرانی را ارزیابی کند. نهایتا Naspers تصمیم گرفت از خیر سرمایه گذاری در ایران بگذرد، اما سعید به شخصه متقاعد شد و تصمیم گرفت با توجه به پتانسیل های ایران به زادگاهش برگردد.

او و سایرین که ترکیبی از جوانان تحصیل کرده را تشکیل می دادند، متوجه شدند گسترش بازار موبایل و افزایش سرعت اینترنت می تواند دورنمای خوبی برای استارت آپ های ایرانی موفق باشد. دیجیکالا از پیشتازان صنعت استارت آپ ایران، فروشگاه آنلاینی شبیه آمازون است. به گفته بنیاد جهانی استارت آپ ارزش این شرکت ۱۵۰ میلیون دلار است.

اما نشانه های دیگری نیز موجود است. جشنواره وب ایران که در سال ۱۳۸۷ به منظور باز شناسی بهترین وبسایت های ایرانی آغاز به کار کرد ، در ابتدا تنها ۱۰۰ شرکت کننده داشت. اما در آخرین دوره آن ۸ هزار وبسایت حضور یافتند و ۴۵۰ نفر نیز برای همایش های آن ثبت نام کردند. مرکز Start-up Grind نیز واحدی را به منظور ارتباط با کارآفرینان و آموزش آنها در تهران راه اندازی کرده است.

هم اکنون سه مرکز شتابدهنده در ایران در حال کار هستند که آواتک یکی از آنهاست. آواتک ماه گذشته اولین مرحله کار خود را آغاز کرد. آنها به افرادی همچون رضا هاشمی ۳۸ ساله که از موسسان پرشین بلاگ است پیشنهاد همکاری به عنوان مربی دادند. هاشمی ۱۳ سال پیش پرشین بلاگ را راه اندازی کرد؛ در زمانی که بخاطر عدم آشنایی سرمایه گذاران با این حوزه، هیچ امکانی برای جذب سرمایه وجود نداشت.

•••

اما حسام آرماندهی و نازنین دانشور که پیشروهای این مسیر هستند، با آگاهی از چالش ها، فرصت ها و با درک ناامیدی ها و سرخوردگی های راه اندازی یک شرکت اینترنتی در ایران، با قوانینی روبرو بودند که هم بازدارنده و هم کارساز بود.

تخفیفان -کسب و کار سودآور نازنین دانشور- [که سایتی برای خرید گروهی‌ست]، تقریبا نمونه ای کپی شده از Groupon است. سایت او بیش از ۱ میلیون مشترک ایمیل دارد و روزانه ۲۵ پیشنهاد تخفیفی در آن قرار می گیرد. در یکی از بهترین پیشنهاد های تخفیفی سایت او، ۲۰ هزار بلیط یک فیلم سینمایی فروخته شد. او همچنین سایتی شبیه سرویس Yelp راه انداخته است.

اگرچه قوانین بین المللی در مورد ایران، مانع پیشرفت اقتصادی هستند، اما از سویی، خیال کارآفرینان ایرانی را تا حدودی از بابت رقابت با شرکت ها و رقبای خارجی که با محدودیت یا ممنوعیت فروش یا خدمات دهی در ایران مواجه هستند، آسوده می کند. با این حال موفقیت یک استارت آپ ایرانی نیز نهایتا با بن بست مواجه است و کارآفرینان امکان رویا پردازی های بزرگ برای گسترش تجارتشان در عرصه جهانی را ندارند. ضمن اینکه رشد منطقه ای نیز همیشه آنقدرها هم که به نظر می رسد ساده نیست.

به علاوه دانشور به مشکل دیگری نیز اشاره می کند. او به خاطر می آورد که در یکی از جلساتش با یکی از سرمایه گذاران بالقوه از او پرسیده شد: «رئیس شما کجاست؟» نازنین به او پاسخ داد: «من خودم رئیس هستم.» اما پاسخی که نازنین شنید این بود: «لطفا برو و با رئیست برگرد. ایده شما خوب است اما فقط با رئیست بیا و در موردش صحبت کن.»

نازنین در پی دریافت این پاسخ، ناامیدانه و متاثر به خانه بازگشت و موضوع را با پدرش در میان گذاشت. پدرش در پاسخ به او گفت: «به ایران خوش آمدی.».

نازنین اما جلسه مذکور را دوباره برنامه ریزی کرد و با پدرش به جلسه رفت. بدین ترتیب معامله جوش خورد. نازنین دانشور برای یک سال پدرش را در جلسات با خود می برد. پدر نازنین در ابتدای جلسات خودش را در جایگاه رئیس تشکیلات معرفی می کرد و سپس عقب می نشست و کار توضیح جزئیات را به دخترش می سپرد.

حسام نیز مشکلات خودش را داشته و از رفتار شرکت های دره سیلیکون نسبت به ایران نا امید شده بود. پس از دانشگاه، حسام که در یک برنامه آموزشی در سوئد پذیرفته شده بود، به زادگاهش برگشت. حسام در این باره می گوید: اگر به ایران باز می گشتم همه چیز را از دست می دادم. هر چیزی که خارج از ایران به دست آورده بودم. موقعیت کار در Airbnb و اندروید مارکت را داشتم. در حال از دست دادن همه چیز بودم، اما کماکان از شرایط [ایران] خوشحال نبودم. من حس کردم که باید همه چیز را در ایران خودمان بسازم.

در آن زمان کاربران ایرانی با محدودیت هایی در دسترسی به فروشگاه اپلیکیشن های اندروید مواجه بودند. این شد که در سال ۱۳۸۹ حسام با راه اندازی کافه بازار که فروشگاهی از اپلیکیشن های اندرویدی است، درها را برای کاربران ایرانی باز کرد. او ظرف سه ماه ۱۰۰ هزار کاربر را جذب کرد. هم اکنون بیش از ۱۰ هزار اپلیکیشن اندرویدی ایرانی که توسط دوهزار توسعه دهنده تولید شده اند در کافه بازار در دسترس کاربران ایرانی است و طبق گزارش بنیاد جهانی استارت آپ، ارزش کافه بازار ۲۰ میلیون دلار است.

آرماندهی برای مدیریت میزان رشد در فروردین ۱۳۹۱ از سرویس Zendesk استفاده کرد. استارت آپی دانمارکی که امکاناتی مانند پشتیبانی بهتر را برای کافه بازار مهیا می ساخت. او تصور می کرد که به واسطه اروپایی بودن Zendesk از تحریم ها علیه ایران در امان است. اما ناگهان پس از گذشت هفت ماه، سرویس مربوطه دسترسی او را قطع کرد. همه ایمیل ها و تیکت های پشتیبانی مشتریان نابود شد. او از Zendesk خواست که یک نسخه پشتیبان از اطلاعاتش تحویل دهد. اما هرگز پاسخی دریافت نکرد.

بنابراین کافه بازار به سیستم استفاده از ایمیل برای پاسخ دهی به مشتریانش بازگشت. او قابلیت ها و امکانات Zendesk را از دست داد. قابلیت هایی که اجازه می داد میزان بازدهی سرویس پشتیبانی در پاسخگویی به مشتریان را مورد بررسی قرار دهد. و تا امروز کماکان جایگزین مناسبی نیافته است.

در همین رابطه شایان شلیله که جشنواره وب ایران را راه اندازی کرده، می گوید: اگر شما به دنبال یک تکنولوژی باشید، اگر به دنبال یک ابزار باشید، اگر به دنبال خرید یک سرور باشید، اگر قصد سرمایه گذاری در سایر کشورها را داشته باشید، با وجود تحریم ها شرایط بدی خواهید داشت.

حسام آرماندهی همچنین پیش از این حسابی در مارکت اندروید گوگل داشت که در آن یک اپلیکیشن تقویم فارسی گذاشته بود. و حساب مربوطه بعدها توسط گوگل معلق شد.

در سال ۲۰۱۲ حسام در کنفرانسی در بارسلونا از اریک اشمیت -رئیس وقت گوگل- در مورد آگاهی اش از محدودیت های دسترسی به سرویس های گوگل در ایران پرسید.
اشمیت ابراز تاسف کرد و تنها به قوانین و تحریم ها علیه ایران استناد کرد. سپس با گفتن جمله: «جایی مثل زندان اینترنت ندارد»، جمعیت را به خنده انداخت.

آرماندهی در این باره می گوید: او حتی پاسخ سوال مرا با احترام نداد. این مساله باعث شد من انگیزه بیشتری برای آماده سازی سرویسی که گوگل به شهروندان ایران نمی داد داشته باشم.

تمایل به کار در درون مرزهای ایران و برآورده کردن تمامی نیازهای آنلاین ایرانیان یکی از مهمترین دغدغه های کارآفرینان ایرانی است.

سینا زند کریمی ۲۰ ساله از کسانی بود که در بازار موفقیت هایی کسب کرده بود. کسی که اپلیکیشن هایی را برای کافه بازار ساخته است. او ظرف دو ماه مبلغی معادل ۲۰ هزار دلار از طریق عرضه یک بازی اندرویدی در کافه بازار به دست آورده است. او می خواسته که یک استدیوی ساخت بازی های در ایران داشته باشد اما والدینش مانع او شده اند، تا زمانیکه تحصیلاتش را در دانشگاه صنعتی شریف به اتمام رساند. تعداد زیادی از دانشجویان و دانش آموزان از جمله افراد مستعد حوزه تکنولوژی به حساب می آیند؛ مانند موسسان سرویس دوست یابی Zoosk.

اگرچه بسیاری از شاگرد اول های دانشگاه -مانند موسسان Zoosk- ایران را به منظور ادامه تحصیل و راه اندازی کسب و کارشان ترک کرده اند، اما دلایل زیادی نیز می توان برشمرد که این افراد مستعد بتوانند در کشورشان نیز موفق باشند.

برادران ۳۵ ساله و دو قلوی محمدی -حمید و سعید- شرکت عظیمشان دیجیکالا را پس از ناامیدی از خرید یک دوربین DSLR در ایران راه انداختند. آنها نزدیک به دو ماه را برای خرید یک دوربین مناسب به تحقیق در سایت های فارسی پرداختند. سرانجام تصمیم به خرید یک دوربین نیکون D70 گرفتند و هیچ سایتی برای خرید آن در ایران پیدا نکردند. نهایتا دوربینی را از یک خرده فروش خریداری کردند.

اما تصاویری که با دوربین می گرفتند مات و بلااستفاده بود. وقتی آنها از یکی از دوستان عکاسشان در مورد عکس ها پرسیدند، او متوجه شد که لنز دوربین خریداری شده با یک نسخه غیراصل جابجا شده است. حمید محمدی در این باره می گوید: «فروشنده سر ما را کلاه گذاشت.»

بنابراین برادرها پس اندازی معادل ۲۰ هزار دلار را بر روی این تجارت سرمایه گذاری کردند. آنها دفتری را از برادرشان قرض کردند و او مبلغ اجاره را برای یک سال از آنها نگرفت.

امروز اما دیجیکالا روزانه ۳ هزار سفارش جذب می کند. برادران محمدی فکر می کنند که ارزش ۱۵۰ میلیون دلاری شرکت شان بسیار بیشتر است. دیجیکالا هم اکنون ۴۵۰ کارمند دارد و انتظار می رود طی ۷ ماه آینده این تعداد به ۷۰۰ نفر برسد. این شرکت مراکز توزیعی را در ظرف ۲ ماه در ۱۶ شهر تاسیس کرده و بر روی امکان تحویل یک روزه در تمامی این شهرها مانور می دهد. تحویل تمامی اجناس فروشگاه توسط کارمندان دیجیکالا انجام می شود.
این شرکت از ابتدا سودده بوده. اما امسال دیجیکالا روی رشدش تمرکز کرده تا بازار ایران را بیش از پیش در دست بگیرد. اگرچه برادران محمدی برنامه هایی برای تمرکز بیشتر روی بازار ایران دارند اما آنها قصد گسترش تجارتشان به افغانستان، ترکمنستان و عراق را نیز دارند.

محسن ملایری که موسس مرکز شتابدهنده آواتک است می گوید: چیزی که اتفاق افتاده ایده آل و رویایی است و حالا که آنها توانسته اند به موفقیت هایی در بازار محلی دست یابند پس می توانند آن را گسترش هم بدهند.

دیدگاه خود را درباره این نوشته با دیگران در میان بگذارید:

یا اگر در سایت عضو نیستید، می‌توانید به عنوان میهمان دیدگاه خود را بفرستید:

0
دیدگاه شما پس از تایید مدیر سایت نمایش داده خواهد شد.
  • مهمان - علی

    راه اندازی سایتی همانند دی جی کالا نیاز به وقت زیاد وبرنامه ریزی قوی دارد که اگر کمی دقت کنیم یا مطالعه خودرا بالا ببریم بدون سرمایه گذاری یک ارگان قوی با یک سرمایه گذاری کوچک نمی توانیم وارد بازار رقابت شویم در شهر خودمان ارسنجان هم میتوانی به این مساله پی ببری
    فروشگاه های اینترنتی بسیاری هستند که فعالیت میکنند ولی هیچ کدام پیشرفتی نکردند علت را که بررسی بکنیم پی خواهیم برد که هیچ سرمایه گذاری حمایتشان نمی کند
    همه آنها توسط دانشجویان با سواد و برنامه ریز راه اندازی شده اند اگر یک نفر چنین درآمدیداشته باشد مالیات های سنگن وسایر موارد دیگر جای رشدی برایش نمی گذارد
    درراه اندازی سایت های ایرانی و پیشرفتشان خیلی باید دقیق شد باید واقعیت هارا گفت تا یک جوان با یک سرمایه کم بداند در بازار باید چه بکند تا موفق شود
    در بازار رقابت راستگویی ملاک است نه دروغ گفتن باید همیشه سعی کنیم راستگو باشیم تا موفق شویم با آبروی یک کشور بازی کردن یعنی آبروی همه کسانی که آنجا زندگی میکنند
    خوب است کمی واقعیت ها را درک کنیم وبا دروغ پردازی های بدون مطالعه واز کمبود مردم یک شهر استفاده کردن دیگران را به دردسر نیندازیم
    به امید پیشرفت شهرمان

  • با تشکر از شما میخواستم بدونم با این تفاسیر و به قول دوستمون با وجود مخفی بودن کوچکترین حسابها و شاید عملکرد های شرکت ها در ایران، این مطالب چقدر به درد ما میخورد و دوستان چه استفاده ای از آن میکنند؟ من که کلی وقت گذاشتم و خوندم اما چیزی متوجه نشدم!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! آیا اصلا این مطالی و قیمت و ارقام آنها واقعا درست است یا از طرف حامیان شرکت و بنیانگذاران آن برای جذب افکار عمومی مطرح شده است؟

  • سپاس از محبت همه عزیزان

    اگر عمر فرصت بدهد به زودی مطالب بیشتری را خدمتتان ارایه خواهم داد.

    باقی بقایتان

  • عرض سلام خدمت آقای رحیمی-ازاینکه اعضای سایت را با دنیایی پر هیاهو وب آشنا کردید سپاسگزارم.چرا که یکی از بهترین و پر بازده ترین روش کارآفرینی استفاده از فضای مجازی است .

  • مهمان - حسین

    این لینک مربوط به خبر فوق می باشد
    http://www.itna.ir/vdcgww9w.ak9qu4prra.html

  • مهمان - حسین

    علی بهزادیان نژاد
    در چند روز گذشته ناگهان خبری در فضای سایت‌های اطلاع‌رسانی حوزه فناوری در ایران پیچید و عنوان آن هم بسیار جذاب و فریبنده بود: «سه شرکت بزرگ اینترنتی ایران از نگاه اکونومیست.»

    بلافاصله برخی سایت‌های خبری آن را با تیترهای متنوع وجدابی پوشش دادند.
    طبق این گزارش شرکت‌های ایرانی دیجی‌کالا با ارزش ۱۵۰میلیون دلار در رتبه نخست و پس از آن کافه بازار با ارزش ۷.۵ میلیون دلار و ای‌نتورک(ANetwork) با ارزش ۳ میلیون دلار باارزش‌ترین شرکت‌های اینترنتی ایران معرفی شده‌اند.

    نکته جالب در این گزارش این بود که در تصاویر اکونومیست، قیمت دیجی‌کالا ۱۵ میلیون دلار ثبت شده بود که بعد در توضیح عکس، قیمت با اضافه کردن یک صفر به ۱۵۰ میلیون دلار تصحیح شده بود!

    اما بلافاصله علامت سؤال‌های زیادی در اذهان مخاطبان شکل گرفت:
    معیار انتخاب این سه شرکت چه بوده؟ معیار ارزشگذاری این شرکت‌ها چه بوده و رقم‌های محاسبه شده از کجا به دست آمده‌اند؟
    چرا نشانی از شرکت‌هایی که خیلی از ما آنها را حداقل از شرکت سوم در این لیست بهتر می‌شناسیم نیست؟
    و بسیار پرسش‌های دیگر.

    این کنجکاوی مرا بر آن داشت تا موضوع را پیگیری کنم و ببینم این ادعا از کجا سر بر آورده و واقعیت ماجرا چیست.
    به دنبال منبع اولیه خبر گشتن تقریبا فایده نداشت، زیرا همه سایت‌های خبری این خبر را تقریبا مشابه هم کار کرده بودند و حتی می شد کپی کردن از دست یکدیگر را هم دید!

    روز بعد از انتشار خبر، سایت دیجیاتو مطلبی را منتشر کرد که گره اصلی ماجرا را گشود: «تکمله‌ای بر گزارش Economist؛ آیا دیجی‌کالا واقعا ۱۵۰ میلیون دلار می‌ارزد؟»
    در قسمتی از این مطلب آمده است: «پس از اندکی پرس و جو متوجه شدیم که آمار مربوط به کشور ایران از طریق آقای محسن ملایری، بنیانگذار مرکز شتابدهنده استارت‌آپ‌های ایران، در اختیار مجموعه Startup World قرار گرفته و سپس به دست اکونومیست رسیده است.»

    در ادامه مطلب نیز بسیار زیرکانه، یک آگهی تبلیغاتی برای شرکت «سرآوا پارس» آمده است: «اکنون با ظهور صندوق‌های سرمایه‌گذاری کارآفرینی(Venture Capital) در ایران مانند شرکت سرآوا، که بطور تخصصی بر روی کسب و کارهای اینترنتی سرمایه‌گذاری می‌نمایند ...»

    به نظر می رسد که معما در حال حل شدن است!

    به سایت شرکت سرآوا مراجعه می‌کنم. چیزی که در همان نگاه نخست نظر مرا به خود جلب کرد لیست شرکت‌های وابسته به این شرکت بود: دیجی کالا، Anetwork و کافه بازار! همان سه شرکتی که از نگاه اکونومیست برترین شرکت‌های اینترنتی ایران معرفی و قیمت‌گذاری شده‌اند!

    کمی کنجکاوی در سایت شرکت سرآوا، مرا به یک نتیجه جالب‌تر هم رساند: آقای محسن ملایری، یکی از اعضای شرکت سرآوا است!

    به این ترتیب معما حل شد: شرکت سرآوا که مالک تمام یا قسمتی از این سه شرکت ایرانی است، با همکاری یکی از اعضای خود، که ظاهرا با Startup World ارتباطاتی دارد، اطلاعات مورد نظر خود را به این مجموعه منتقل می‌کند، پس از آن اکونومیست و سایر سایت‌های معتبر خبری خارجی هم با اعتماد به این آمارها، موضوع را رسانه‌ای می‌کنند و در نتیجه، در کنار اسم بزرگان این صنعت در جهان، نام این شرکت‌های ایرانی هم آورده می‌شود!

    حالا نوبت اطلاع‌رسانی داخلی‌ها می‌شود.
    سرآوا در جایی از سایت خود اشاره می‌کند که «ارتباطات خوبی» با اربابان رسانه‌ها دارد! بنابراین کافی است حالا اشاره کند به برخی سایت‌های خبری داخلی که گزارش اکونومیست را منتشر کنند!

    این کار به نظر من مصداق بارز «خود گویی و خود خندی ...» است.
    در جامعه‌ای که کوچک‌ترین اطلاعات مالی شرکت‌ها مخفی است و حتی مسئولان مرتبط دولتی یا دسترسی به این اطلاعات ندارند یا اطلاعات ناقص دریافت می‌کنند، انتشار ناگهانی چنین اخباری و ارزیابی مالی انجام دادن بر روی شرکت‌ها باعث می‌شود که قضیه مشکوک به نظر آید!


    تکمله:
    پس از نوشتن این مطلب، متوجه شدم که سایت سرآوا پارس از دسترس خارج شده و اکونومیست هم پس از پیگیری موضوع توسط تعدادی از فعالین (رجوع کنید به مطلب آقای امین ثابتی) ایران را از فهرست ارائه شده حذف کرده است!

  • مهمان - محمد جواد رضایی

    در پاسخ به: مهمان - حسین

    سلام
    بدون اظهار نظر مثبت یا منفی در خصوص عرایض جنابعالی لازم به ذکر است که ارزش گذاری سایت بر اساس میزان بازدید، مقدار بازدید صفحات، رتبه سایت در گوگل و الکسا، میزان لینک‌های برگشتی (BackLink)، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و … صورت می‌گیرد. بالطبع هر چه قدر امتیاز هر کدام از این موارد بیشتر باشد، در نهایت میزان ارزش آن هم بیشتر می‌شود.سایت های مختلفی هم جهت این کار وجود دارند مانند http://en.websiteisworth.com مثلا سایت دانش آموختگان تقریبا 500 دلار ارزش گذاری میشود . البته صرفا ارزش گذاری نه قیمت گذاری .....

  • ممنون جناب رحیمی مطلب بسیار اموزنده ای بود

  • سلام جناب آقای رحیمی (مصطفی)ممنون ازمطلب جالبی که تهیه کرده بودید.چنانچه برایتان مقدور است درهمین زمینه مطالب دیگری تهیه وبرای اطلاع دوستان ارائه فرمایید تا بیشتر متوجه شویم که چه دنیای بزرگی پیشرو داریم وفکر کنیم چگونه می توانیم ازآن استفاده وتولیدکاروایجاد اشتغال نماییم .توصیه من به همه علاقه مندان بخصوص دانش آموختگان رشته های مرتبط این است که در این مقوله بیشترفکر وتحقیق نموده واطلاعات جمع آوری کرده وبا توکل به خدا کاری را شروع کرد.اگر عزیزان یادشان باشد یکی از توصیه های آقای مهندس نصیری در ایجاد اشتغال همین گونه راهکارها بود.مویدباشید

  • با سلام و تشکر مطلب بسیار خوبی را انتخاب کرده اید . در ایران جایگاه خرید و فروشهای اینترنتی مغفول مانده است و هر کس زودتر وارد این بازار شود بیشترین برد را کرده است .

نمایش دیدگاه‌های بیشتر