Logo
چاپ کردن این صفحه

الفبای بورس

نویسنده: 
الفبای بورس

با توجه به استقبال دوستان در پیامهای حضوری و شخصی در حد سواد اندک خودم سلسله مباحث ورود به بورس اوراق بهادار را در کنار هم مرور می کنیم .
در صورتی که پول مازاد بر نیاز خود دارید و برنامه ای برای به کار گرفتن پول توسط خودتان ندارید می توانید در بورس اوراق بهادار سرمایه گذاری کنید. لازم به ذکر است نگرش به این سرمایه گذاری باید بلند مدت باشد . لذا دریافت وام و یا بکارگیری پولهای کوتاه مدت به امید کسب سود بالا توصیه نمی شود.


اما اصلا بورس و سهام چیست ؟
واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام "واندر بورس" اخذ شده که در اوایل قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژیک می زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار میپرداختند. این نام بعدها(۱۳۰۹) به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است. رشد بورس سهام و جاافتادن آن در عملیات تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن همراه بوده است. اولین بورس معتبر دنیا، در سال ۱۶۱۱ در شهر آمستردام تشکیل شد و کمپانی معروف هند شرقی سهام خود را در آن بورس عرضه کرد. بورس آمستردام امروزه نیز یکی از منابع مهم تأمین سرمایه در سطح بین‌المللی است. نکتة قابل توجه آن است که در هنگام افزایش قابل ملاحظه معاملات سهام، کشورهای اروپایی نظیر انگلستان، آلمان، سوئیس، قوانین و مقررات ناظر بر معاملات سهام و ضمانت‌های اجرایی لازم برای آن را وضع کردند تا از هرگونه تقلب و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری شود.
بورس اتریش در وین در سال ۱۷۷۱ افتتاح شد که عمدتاً به معاملات اوراق قرضه دولتی جهت تامین مالی جنگ می پرداخت. بورس اتریش در پایان قرن ۱۹ میلادی ۲۵۰۰ سهم را در تابلوی خود داشت و یکی از مهمترین مراکز مالی اروپا به شمار می رفت.
در لندن معامله گران در بورس جهت انجام معامله در قهوه خانه گرد هم می آمدند. برای نظم بخشیدن به بازار، قهوه خانه نیوجاناتان در سال ۱۶۹۸ به بورس اوراق بهادار تبدیل شد. بورس نیویورک در اواخر قرن هجدهم (۱۷۹۲) تأسیس شده و با وجود رقبای دیگر، از نظر حجم معاملات و اهمیت در بازار سرمایه آمریکا، در مقام اول قرار دارد. درآمریکا، اولین محل شناخته شده به عنوان بورس اوراق بهادار، در نیویورک و در محوطه ای در زیر سایه درخت نارون بزرگی در "وال استریت" بود که بعدها به قهوه خانه ای در همان نزدیکی انتقال یافت. بورس وال استریت با جمع آوری مبالغی به عنوان ورودیه از دلالان (کارگزاران) و گسترش عملیات، تقویت شد و به مجتمع تجاری عظیمی مبدل گردید که بعدها به نام "بورس سهام نیویورک " به ثبت رسید. درحال حاضر تعداد کارگزاران این بورس به چند هزار شخص حقیقی و حقوقی بالغ می گردد. در حال حاضر در اغلب کشورهای دنیا، بورس‌های اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.
فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ بر می گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام درمورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی ناظر بر فعالیت بورس اوراق بهادار، به ایران آمدند. اما مطالعات آن دو با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف گردید. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، مجدداً در سال ۱۳۳۳ مأموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی وقت محول گردید. این گروه پس از دوازده سال تحقیق و بررسی درسال ۱۳۴۵، قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه و لایحه مربوطه را به مجلس شورای ملی ارسال داشتند که این لایحه در اردیبهشت سال ۱۳۴۵ تصویب شد. با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس، دربهمن ماه ۱۳۴۶ فعالیت بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد. متعاقب آن اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد به بورس راه یافتند.
 طی یازده سال فعالیت بورس قبل از انقلاب اسلامی، تعداد شرکت ها، بانک ها و شرکت های بیمه پذیرفته شده در بورس از شش بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۰۵ بنگاه با سرمایه ای بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال درسال ۱۳۵۷ افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال به بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش یافت. در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تحولات پیش آمده از جمله: ۱( تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها، ۲( ملی‌شدن شرکت های بیمه،‌ ۳( تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع و ۴(تملک بسیاری از بنگاه-های اقتصادی توسط دولت که همه آنها نشأت گرفته از روحیه مخالفت با نظام سرمایه‌داری بود که بعدها اقتصاد ما را به اقتصاد سوسیالیستی نزدیک ساخت و همچنین ۵( جنگ هشت ساله، تعداد شرکت-های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷، به ۵۶ شرکت تقلیل یافت. دوره رکود بورس که از سال مزبور آغاز گردیده بود تا سال ۱۳۶۷ ادامه یافت.
 از سال ۱۳۶۸ و در چهارچوب برنامه پنج سال اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تجدید فعالیت بورس به عنوان پیش زمینه اجرای خصوصی سازی، جذب و گردآوری پس اندازها و هدایت آن در جهت سرمایه‌گذاری آغاز گردید. طی سال های پس از تجدید حیات بورس تاکنون، فعالیت بورس فراز و نشیب های متعددی از جمله رکود سال های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ و ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۸ و افت و خیزهای مقطعی ناشی از بحران های سیاسی مربوط به جنگ افغانستان و عراق را تجربه نموده است.
از ابتدای سال ۱۳۷۶، بورس اوراق بهادار تهران دور تازه ای از فعالیت را به خود دیده است. اقدام‌های انجام شده در راستای بازسازی ساختار سازمانی و مدیریتی، بکارگیری نوآوری‌های فنی و تخصصی، اصلاح رویه‌های مقرراتی و نظارتی، فراهم‌آوردن زمینه ارتقای کارآیی و اصلاح کارکرد بازار و کوشش برای هماهنگ سازی سیاست‌گذاری ها با نیازهای واقعی بازار سرمایه، در مرکز توجهات و برنامه‌های اصلاح ساختاری سازمان بورس اوراق بهادار قرار داشته است. البته برخی از این اصلاحات به دلیل نبود ظرف قانونی مناسب، متوقف مانده بود.
گام بلند اصلاح قانون بورس اوراق بهادار پس از چهل سال یعنی در آذر ماه سال ۱۳۸۴ با تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار توسط مجلس شورای اسلامی، برداشته شد. قانون جدید بازار اوراق بهادار نسبت به قانون قبلی دارای نقاط قوت زیادی است، از جمله: تفکیک مقام عملیات از نظارت، ساماندهی بازار اولیه ، ایجاد تنوع در ابزارهای مالی و نظارت قانونمند بر ارکان و نهادهای فعال در بازار سرمایه.         
در حال حاضر تعداد شرکت های پذیرفته شده در تابلوهای بورس بیش از ۳۳۶ شرکت و ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران نزدیک به ۶۵ میلیارد دلار است.
در ایران نیز مانند سایر کشورها علاوه بر بورس اوراق بهادار ، بورس کالا، بورس انرژی نیز وجود دارد و در صدد ایجاد بورسهای دیگر نیز می باشند.
اما با توجه به اینکه زیر ساختهای کشور بسیار ضعیف هستند هنوز نتوانسته ایم به بورس بین المللی وصل باشیم .
البته ورود به هر کدام از این بازارها متفاوت بوده و از حوصله این بحث خارج است و در این مبحث تنها راجع به بورس اوراق بهادار خواهیم پرداخت .
بورس اوراق بهادار یک بازار رسمی و تحت نظارت دولت است که هر شرکتی برای ورود به این بازار بایستی مشخصه های خاصی داشته باشد. به عنوان مثال باید حتما سهامی عام باشد . یعنی عموم مردم بتوانند در آن سرمایه گذاری کنند . باید حداقل ۵ سال سودآوری داشته باشد و این سود آوری به تائید حسابرسان رسیده باشد. و...
شرکتهای مختلف در بورس اوراق بهادار هر کدام در گروههای مختلف دسته بندی شده اند و با یک کلمه اختصاری معرفی می شوند . به عنوان مثال به جای اینکه بگوئیم شرکت پالایش نفت بندرعباس از کلمه "شبندر" که یک نماد است استفاده می کنیم .
حال باید ببینیم سهامدار کیست و چگونه می تواند سهامدار شود؟
با نگاهی به اطرافمان می بینیم بسیاری از مردم به اشتباه از ما سوال می کنند که چگونه بورس بخریم ؟! در صورتی که بورس به معنی بازاری خاص است و باید بیرسیم چگونه باید سهام بخریم ؟
برای آشنایی بهتر با سهام اینگونه فرض کنید :
شرکت تولید رب انار در شهر ما وجود دارد . به فرض اینکه این شرکت سهامی عام باشد ؛ این شرکت را منقسم به سهام هزار ریالی می کنند . یعنی ارزش ذاتی شرکت را در نظر گرفته و به ریال تبدیل کرده و آن را منقسم به سهم می کنند.
وقتی ما می خواهیم سهام بخریم می توانیم ار مبلغ یکصد هزار تومان تا بی نهایت سرمایه گذاری کرده و سهام بخریم .
در صورت خرید سهام ، به تعداد سهامی که خریده ایم یک برگه اوراق بهادار دریافت می کنیم . این برگه که شکل آنرا در ذیل می بینید سندی است که بین ما و شرکت فروشنده و سازمان اوراق بهادار به عنوان ناظر بازار به ثبت رسیده و حکم سند رسمی را دارد . این سند را می توان مانند سند ملک در وثیقه گذاشت .و یا در رهن بانک جهت گرفتن وام گذاشت . 

Anjoman Arsanjan 141215 02

دارنده این برگه مالک سهام بوده و تا زمانی که زنده است خودش از حقوق قانونی آن برخوردار است و در صورت فوت و.... مانند کلیه دارائیهای دیگرش پس از انحصار وراثت بین وراث تقسیم خواهد شد.
در حقیقت با خرید سهام از اینگونه شرکتها در سود و یا ضرر این شرکتها به اندازه سرمایه ای که وارد کرده ایم ، شریک شده ایم .
در بازار بورس اوراق بهادار هر سهامدار توانایی این را دارد که با توجه به درایت و تدبیر خود بتواند روزانه ۵ درصد سود کرده و یا ۵ درصد ضرر نماید. همچنین در صورت نگهداری بلند مدت سهم می توان از سود سالیانه ای که این شرکتها به سهامداران پرداخت می کنند بهره برد.
ادامه دارد...

سهیلا فروزانی
عضو هیات مدیره کانون سهامداران حقیقی


منبع:

سایت بورس اوراق بهادار تهران

 

Template Design © Joomla Templates | GavickPro. All rights reserved.