قهوه، چای و دیگر هیچ ؟!

از آنجا که نگارنده نه توانایی و نه وقت بسنده برای بررسی درستی همه آنچه گردآوری شده است را دارد، می سزد دوستانی که آگاهی بیشتری در این باره دارند، ژرف تر به این جستار پرداخته و در نوشته های کارشناسی جداگانه ایی، دوست داران فرهنگ کهن ایران را با ویژگی های این نوشیدنی های باستانی و روش فراهم آوردن آنها، آشنا سازند.
قهوه شکل عربی واژه"کفا" یا کافا"، نام گستره و شهری در جنوب غربی اتیوپی است که گیاه قهوه در ابتدا در آنجا یافت شده است. از آنجا که اسلام نوشیدنی‌های الکلی را حرام بشمار می‌آورد، نوشیدنی قهوه جایگزینی برای نوشیدنی‌های الکلی بود. این نوشیدنی از قرن ۱۳ میلادی فراگیر و تا ابتدای قرن ۱۵ میلادی در مصر، شام و عثمانی پرکاربرد و در همه این شهرها قهوه‌خانه‌هایی برپا شد.
قهوه در دوران صفویه جای خود را در میان نوشیدنی‌های روزانه ایرانی ها باز کرد و می تواند نمونه‌ای از ورود ایران به شبکه بازرگانی جهانی آن دوران باشد. تا قرن نوزدهم که چای، نوشیدنی بیشتر مردم شد، همچنان این ماده سیاه و تلخ بسته به گستره جغرافیایی و رتبه اجتماعی، دوست داران خود را داشت. امروزه نوشیدن انواع قهوه از جمله قهوه فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو، قهوه فوری و شیرقهوه خواهان زیادی پیدا کرده است.
قهوه از قرن نهم در ایران نوشیده می‌شد. گفته شده که صوفی‌ها با کمک نوشیدن قهوه می‌توانستند خود را برای انجام آیین مذهبی بیدار نگه دارند.
در دوران صفوی بود که قهوه خانه‌ها، جاهایی برای گردهم آمدن شاعران و هنرمندان در ایران فراگیر شد. نخستین قهوه خانه ها در ایران، در دوره صفویان، و به شایمندی (احتمال) بسیار در زمان پادشاهی شاه تهماسب (۹۳۰-۹۸۴ق)، در شهر قزوین پدید آمد و سپس در زمان شاه عباس اول (۹۹۶-۱۰۳۸ق) در اصفهان گسترده شد.
تاریخ فرهنگ نوشیدن چای در ایران تنها از انتهای قرن پانزدهم شروع شد. از آنجایی که کشورهای تولیدکننده قهوه از ایران دور بودند، آوردن قهوه به ایران دشواری بسیار داشت. ولی نزدیکی فراهم کننده‌های بزرگ چای مانند چین به شاهراه بازرگانی آن زمان، جاده ابریشم، داد و ستد چای را در ایران آسان تر کرد.
برخی ویژگی های برشمرده شده برای قهوه (باید دانست که هیچ یک از داده های زیر آبشخور استواری نداشته و از آنجا که اساس پژوهش هایی که به این داده ها رسیده است، دانسته نیست، نباید آنها را چندان با ارزش دانست)
• به دلیل ویژگی شادی بخشی قهوه، پاد افسردگی است.
• نوشیدن یک فنجان قهوه در بیشتر هنگام سردرد را دور می‌کند.
• قهوه با داشتن ماده‌ای به نام تانن از پوسیدگی دندان پیشگیری می‌کند.
• پژوهش های ۹ ساله دانشمندان ژاپنی نشان می‌دهد نوشیدن بسامدی قهوه که اسید کلروژونیک دارد، گرفتاری به سرطان کبد را تا ۴۹ درصد و نوشیدن بدون برنامه قهوه می‌تواند گرفتاری به سرطان کبد را تا ۲۹ درصد کاهش دهد.
• پژوهش گران هلندی دریافتند که نوشیدن یک فنجان قهوه در روز، بروز گرفتاری به دیابت را کاهش می‌دهد. زیرا آنچه قهوه دارد از جمله منیزیم و پتاسیم به سوخت و ساز قند در بدن یاری می‌رساند.
• پژوهش های مریم سابقی و یاسر دری، دو پژوهش گر ایرانی در آمریکا نشان داده ‌است که بوییدن دانه‌های قهوه می‌تواند اشتهای از دست رفته پس از آشپزی را بازگرداند.
• بر اساس آخرین پژوهش های دانشمندان، نوشیدن پی در پی قهوه در ماه، با کاهش بروز گرفتاری به بیماری کلانژیت (بیماری کبد) همراه است.
• توان آنتی اکسیدانی: دانه های قهوه سرشار از آنتی اکسیدان هستند. پژوهش گران دریافته اند که یک فنجان قهوه مقدار آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به همین اندازه آب انگور، تمشک و پرتقال دارد. افزون بر این فنولیک قهوه از چای و کاکائو، دو آبشخور بنام فنولیک، بیشتر است.
• پژوهش ها نشان می دهد که افزودن شیر یا خامه به قهوه دریافت آنتی اکسیدان های آن را دیگرگون نمی کند. بهتر است شکر افزوده نشود چون دریافت آنتی اکسیدان ها را به درازا می کشاند.
• گفته شده که برای پیشگیری و یا کاهش آسیب در بیماری های پارکینسون، سنگ صفرا و کلیه، نقرس، آلزایمر و کاهش آسیب های کبد سودمند است.
برخی آسیب ها، کاستی ها و زیان های برشمرده شده برای قهوه
• فشار خون: قهوه فشار خون را بالا می برد.
• پوکی استخوان:‌ خوردن بیش از اندازه قهوه می تواند افزایش دور ریز کلسیم از ادرار و پوکی استخوان، بویژه برای آنان که کلسیم بسنده دریافت نمی کنند را در پی داشته باشد.
• خواب نادرست: زیاده روی در دریافت کافئین می تواند تا اندازه چشم گیری سامانه عصبی مرکزی را برانگیخته کند. همچنین اندازه بالای کافئین هنایش(تاثیر) بدی در بخواب رفتن و چگونگی خواب دارد. هر کس باید خود ساعت نوشیدن قهوه را دریابد اما بهتر است ۴ تا ۶ ساعت پیش از به رختخواب رفتن قهوه نوشیده نشود.
• رفلاکس گوارشی: قهوه تا اندازه بسیاری می تواند بازگشت اسید معده و سوزش معده را در پی داشته باشد.
• بارداری: گرچه هنوز شوندهای روشنی درباره آسیب قهوه به جنین تایید نشده است اما بهتر است در مدت بارداری نوشیدن قهوه به ۱ تا ۲ فنجان در روز کاهش یابد. همچنین خانم هایی که سقط های پی در پی داشته و یا برای بارداری با دشواری هایی روبرو هستند، باید نوشیدن قهوه را کنار بگذارند.
• کاهش دریافت آهن:‌ چون قهوه تانن دارد، نوشیدن آن به همراه خوراک، دریافت آهن را کم می کند. کم خون ها باید قهوه را مانند چای یک ساعت پیش و یا دو ساعت پس از خوراک بنوشند.

و اما درباره چای باید دانست که مارکو پولو جهانگرد ونیزی در سفرنامه خود از چای سخنی به میان نیاورده ‌است، انگاشته می‌شود که نخستین گروه اروپائیان که با چای سروکار داشته‌اند، مسیحیان ساکن پکن باشند که در دربار امپراتورهای پایانی سلسسله مینگ (Ming) بوده‌اند؛ یا یابندگان پرتغالی که از ژاپن در سال ۱۵۶۰ دیدار کردند. روس ها در سال ۱۶۱۸ پس از امپراتور مینگ چینی که چای را برای سزار میشل اول پیشکش فرستاد، به ویژگی های چای پی بردند. به زودی چای به اروپا راه پیدا کرد و در بین توانگران فرانسه و هلند فراگیر شد. کاربرد چای در انگلیس به حدود سال ۱۵۶۰ برمی گردد.
امروزه چای، یکی از نوشیدنی های فراگیر مردم ایران است. اما پیشینه چای در ایران، کمتر از دو قرن است؛ با این حال برخی برآنند که پیشینه کاربرد چای در ایران به سده هفدهم میلادی می‌رسد و برخی از جهانگردان از چایخانه‌هایی سخن گفته‌اند که بزرگان و توانگران در آن جا گرد هم آمده و چای می‌نوشیدند.
کشت چای در ایران، از سال ۱۳۱۴ هجری قمری آغاز شد. در این سال، یکی از بزرگان آن دوره به نام محمد میرزا کاشف السلطنه که ژنرال کنسول ایران در هند بود، توانست در بازگشت به ایران، چند بوته چای را با دشواری به ایران بیاورد. او فرزند بزرگ اسدالله میرزا نایب‌الایاله بود و در نخستین روز فروردین ۱۲۴۴ش، برابر با ۲۱ شوال ۱۲۸۲ ه.ق. در تربت حیدریه به دنیا آمد. مادرش جهان آرا خانم عزیزالسلطنه، نخستین فرزند قهرمان میرزا، پسر عباس میرزا نایب‌السلطنه بود.
وی بررسی هایی بر روی گونه های چای و روش کشت آنها کرده بود و شهر لاهیجان را برای کشت چای برگزید. این شهر امروز پایگاه کشت چای در ایران ‌است. آرامگاه کاشف‌السلطنه در لاهیجان امروز در ریخت گنجینه تاریخ چای ایران در لاهیجان درآمده ‌است.
۴ تا ۵/۴ درصد از کل چای جهان در ایران نوشیده می شود.
برخی ویژگی های برشمرده شده برای چای
• چای ویژگی اسیدی قوی دارد و برای کسانی که گوشت بسیار می خورند، گوشت را زود گوارش می کند.
• یک ماده ضدعفونی کننده خوب و برای شستشوی چشم، لثه و زخم های چرکین کارآمد است.
برخی آسیب ها، کاستی ها و زیان های برشمرده شده برای چای سیاه
• گیاه چای برای داشتن ماده ای به نام فنل که سرطان زا هست، خطرناک است.
• فنل چیست؟ اگر بنزن ( C۶H۶ ) به جای یک هیدروژن، یک CH داشته باشد، فنول ساخته می شود که دارای ساختار مولکولی حلقوی است. موادی که در دانش شیمی ساختار مولکولی حلقوی دارند (مواد آروماتیک) سرطان زا هستند.این ماده همچنین به پوست، کبد و سیستم گوارش آسیب بسیار می رساند. گفتنی است که بیشتر مواد معطر شیمیایی افزودنی به چای هم، آروماتیک و سرطان زا هستند.
• در هر فنجان چای بین ۶۰ تا ۷۵ میلی گرم کافئین وجود دارد که LDL خون را افزایش می دهد و شوندی برای سکته های قلبی و مغزی می شود، ولی آرام بخش است و در درازگاه وابستگی بسیار در پی دارد!
• آرام بخش دیگری در چای هست به نام تئین که برانگیزاننده سامانه عصب سمپاتیک است و ترشح آدرنالین را افزایش می دهد. تئین اندازه منیزیم درون سلول را کاهش می دهد. منیزیم درون سلول با گونه های سرطان مبارزه می کند که با نوشیدن چای از بدن بیرون می رود.
• بوته چای از گیاهانی است که با داشتن زهرهای فراوان در بافت آن، هیچ آفت و گزند نیادی و نهادین به جز انسان ندارد! باید دانست که هیچ چرنده، پرنده، حشره و ... به کشت زار چای نزدیک نمی شود. اگر در بین خوراک چارپایان (هر گونه که باشند) کمی برگ چای باشد، چارپا هنگام جویدن آنها را از دهانش بیرون می ریزد!
• در برخی از گستره های کشاورزی، برای آن که چارپایان به کشتزارها نزدیک نشوند، پیرامون آنها را بوته چای می کارند. چارپا با دیدن بوته چای به کشتزار نزدیک نمی شود!
• نوشیدن چای (بویژه پس از خوراک که سال هاست رفتار همیشگی بسیاری از ایرانیان شده است) دریافت آهن را نشدنی کرده و بروز بیماری کم خونی را در پی دارد. چای دارای درپیوسته ایی به ‌نام تانن است که مزه‌ تلخ چای را می آفریند. تانن‌ها با آهن، رسوب درست کرده و بدن نمی تواند این رسوب با ملکول درشت و سنگین را دریافت کند. فراموش نکنید که کم خونی ده ها بیماری دیگر را در پی دارد.
• همان گونه که گفته شد چای دارای درپیوسته ایی به نام تانن است. این ماده بسیار مدر است و از این روی آب بدن را رانده و پلاسما پرمایه و چگال می شود. آنزیم ها در پلاسمای چگالیده نمی توانند درست کار کنند و از این روی زهرهای درست شده، در بدن انبار می شود که بیماری های گوناگون را در پی دارد. همچنین تانن کارکرد بیش از اندازه سلول های اپیتلیال کلیه و از کار افتادگی اندک اندک آن را در پی دارد!
• گیاه چای دارای ماده ای است به نام اگزالیک اسید، که زهرآگین بوده و در هم آشفتگی متابولیسمی در پی دارد. این ماده در کلیه رسوب کرده و سنگ های کلیوی اگزالیک را درست می کند.
• زیاده روی در نوشیدن چای دندان ها را لک دار و سیاه می کند.
• چای ترشح اسید معده را بیشتر کرده و از آنجا که اسیدی است، بروز زخم معده را در پی دارد.
• کافئین بسیار چای، براى برخی انگیزش اعصاب و یا تپش قلب در پی دارد. همچنین نوشیدن چاى پررنگ براى خانم ها شایمندی گرفتاری به سرطان سینه را افزایش مى دهد.
همان گونه که دیده شد خوبی ها و بدی های بسیاری برای این دو نوشیدنی برشمرده شده است. آنچه به چشم می آید آنست که بیشتر پژوهندگان ایرانی به این دو نوشیدنی رویکرد و نگاه خوبی ندارند بویژه آنانی که پایبند درمان های باستانی هستند. از دیگر سو، بیشتر بیگانگان در پی خوبی های این دو می گردند. به هر روی برای دانستن راستی ها و درستی ها باید که با راهبرد درست و با پیش چشم داشتن ویژگی های نژادی و جغرافیایی و بویژه فردی انسان ها، سال های سال کوشید و پژوهید و کاوید و بررسید، که بدبختانه چشم داشت چنین پژوهشی در این هنگام شاید بسیار افسانه باشد!
لیک اگر به آنچه پروردگار آفریده و شیوه های هماهنگی در گیتی، اندکی اندیشیده و به آن ارزشی گذارده شود، می توان دریافت که آنچه اساس و پایه درمان های باستانی نیز هست، بایسته و شایسته پی گیری و انجام دادن است، و آن پایه و اساس چیزی نیست مگر دانستن آنکه:

"هر کس با گستره جغرافیایی خویش بسیار سازگار است"

بر این اساس شایسته است بدانیم ایرانی ها پیش از ورود قهوه و چای به این گستره، نوشیدنی های بسیاری با کاربردهای گوناگون می نوشیده اند که بسیاری امروزه از آنها تنها با نام دارو یاد می کنند. در ایران باستان هر نوشیدنی بسته به ویژگی هر فرد، هنگام ویژه ایی برای نوشیدن داشته است.
چه نیکو است که کارشناسان این پهنه این جستار را به گونه ایی بایسته و شایسته و کارشناسانه برای دانستن همگان بیشتر رمزگشایی کرده و روش درست بکار بردن و هنگامِ درستِ نوشیدن هر یک از این نوشیدنی ها را بر اساس ویژگی های فردی هر کس، در دسترس همه ما بگذارند و ویژگی های برشمرده شده زیر را بررسند و از کاستی های این نوشته، همگان را آگاه کنند که وقت و دانش این کمترین، بیش از این، پای رفتن و زبان گفتن در این پهنه ندارد.
جایگزین های ایرانی برای چای و قهوه
۱- گل گاو زبان و سنبل طیب
گل گاو زبان ( ۴ قاشق مربا خوری ) با سنبل طیب (۱ قاشق مربا خوری) و ۱ عدد لیمو عمانی در ۲ لیوان آب سرد ومقداری نبات
ویژگی ها:
گاو زبان ( طبیعت گرم و تر ) – آرام بخش اعصاب –خواب آور –سر درد های عصبی درد های کلیوی –ضد سودا و صفرا.
سنبل طیب ( طبیعت گرم ) –ضد قولنج و اسپاسم –ضد تشنج و صرع –تقویت قوه باء .
۲- به لیمو و زیرفون (برگ گیاه به لیمو = Verben ، با شربت به لیمو اشتباه نشود)
به لیمو یک قاشق مرباخوری با زیرفون ( ۱ قاشق خوراک خوری ) در یک قوری (۲ لیوان آب سرد ) به همراه مقداری نبات
ویژگی ها:
طبیعت گرم-ضد سرماخوردگی-ضد ناراحتی عصبی –ضد تشنج-ضد نقرس-ضد سیاتیک-ضد غلظت خون-ضد رماتیسم-خواب آور شب-ضد میگرن-آرام بخش –ضد طپش قلب-ضد سر درد-تقویت حافظه-تقویت معده-ضد آسم-پایین آورنده فشار خون-ضد اسهال-شستشو دهنده کلیه.
۳- بادرنجبونه و زیرفون
 بادرنجبونه (۱ قاشق مربا خوری ) با زیرفون (۱ قاشق خوراک خوری) در یک قوری (۲ لیوان آب سرد ) به همراه مقداری نبات
ویژگی ها:
طبیعت خیلی گرم – در بعضی مزاجها بالا برنده قوی فشار خون - مقوی قلب و اعصاب – خون ساز - تقویت کننده سلولهای مغزی – فوق العاده آرام بخش است (( گیاه مورد علاقه حضرت علی (ع ) )) -مقوی مغز- ضد صدای گوش –خواب آور- نشاط آور- ضد بیماریهای کلیه- ضد خوابهای وحشتناک-ضد بوی دهان
۴- بابونه
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری ۲ لیوان آب سرد به همراه مقداری نبات .
ویژگی ها:
طبیعت معتدل و دیم آن گرم و خشک-آرام بخش اعصاب-معده_روده و تقویت آنها_ضد تب-ضد انگل-ضد یبوست-مقوی اعصاب و مغز-اشتهاء آور-ضد بلغم و صفرا-شستشو دهنده بسیار قوی کلیه ها
۵- به لیمو
 یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم-خواب آور شب-آرام بخش-ضدمیگرن- ضد سر درد-ضد تپش قلب-تقویت حافظه - ضد نفخ-تقویت معده-ضد آسم
۶- دارچین
چند قلم آسیاب نشده در یک قوری ( ۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
 طبیعت گرم و خشک – محرک اعصاب-شستشو دهنده کلیه-دفع رطوبت اخلاط رطوبتی-مفرح –تقویت قوه باء-پا درد های رطوبتی-اشتها آور-ضد دلهره-ضد بوی دهان-تقویت کبد و معده ( تاثیر آن تا ۱۵ سال در بدن می ماند)
۷- زنجبیل
یک قاشق مربا خوری (کوبیده) در یک قوری (۲ لیوان آب سرد ) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم و خشک - بالا برنده فوری فشار خون – ضد ضعف اعصاب - تقویت حافظه -تنظیم ادرار - ضد رطوبت مزاج - ضد بلغم و صفرا - خون ساز - ضد درد مفاصل - تقویت قوه باء - مقوی جهاز هاضمه -ضد سم خوراکی - مقوی معده – مسکن - مقوی قوای رئیسه بدن.
۸- میوه گل نسترن
 ۱۵ عدد در یک قوری ( ۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت معتدل و خشک - پایین آورنده فشار خون - ضد قند خون - ضد ورم و درد کلیه - شستشو دهنده کلیه - سرشار از ویتامین ث ضد سرما خوردگی – مقوی معده – ضد اسهال
۹- آویشن
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد( به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت معتدل - بالا برنده فشار خون-تقویت اعصاب-رفع کولیت‌های مزمن-شستشو دهنده کلیه-ضد صفرا-ضد زکام-آسم-سرفه-اشتها آور –ضد غلظت خون-مقوی جهاز هاضمه-تقویت بینایی
۱۰- اکلیل کوهی
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت معتدل گرم – گیاه معجزه گر - مقوی اعصاب-شستشو دهنده کلیه-ضد صفرا-ضد دلهره و اضطراب-تقویت بدن-زکام-آسم-سیاهسرفه-مقوی معده-ضد درد رماتیسمی واستخوانی و کمر-ضد سنگ کیسه صفرا
۱۱- گزنه
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم و خشک –ضد قند-ضد غلظت خون-ضد چربی-ضد صفرا و سنگ کیسه صفرا-ضد سرطان-ضد امراض کلیه-شستشو دهنده کلیه-ضد خونریزی –زیاد کننده شیر مادر-رفع خستگی-ضد ریزش مو
۱۲- مرزنجوش
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم _ آ رام بخش اعصاب _ بهترین داروی میگرن کهنه ودرد شقیقه وسردردها _ ضد نفخ معده –ضد ورم معده – ضد اخلاط مضره – ضد سرماخوردگی – ضد اسهال-خلط آور-تب بر-خواب آور اشتها آور
۱۳- استخودوس
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم و خشک –آرام بخش اعصاب-تقویت کننده سلولهای مغز-ضد میگرن-ضد زکام –آسم و برونشیت-مسکن-درمان رماتیسم-شستشو دهنده کلیه-ضد اگزما
۱۴- زعفران
یک قاشق مربا خوری کوبیده)دریک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم و خشک-مفرح-مقوی قلب-محرک قوای مغزی-نشاط آور-خنده آور-ضد کرم خوردگی دندان-شستشو دهنده کلیه-مقوی معده-ضد سرفه-ضد حساسیت-خلط آور
۱۵- نعناع
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد( به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت معتدل و اندکی گرم)) – ضد اسهال و استفراغ-ضد نفخ معده-مقوی معده-خوشبو کننده دهان-آرام کننده روده ها-رفع خستگی-رفع ناراحتی های کیسه صفرا-رفع ناراحتی های ریوی-تنگی نفس و آسم-ضد سرفه.
۱۶- پونه
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت معتدل و اندکی گرم – ضد اسهال و استفراغ-ضد نفخ معده-مقوی معده-خوشبو کننده دهان-آرام کننده روده ها-رفع ناراحتی های ریوی و آسم-تنگی نفس –ضد سرفه-ضد ناراحتی های کیسه صفرا-رفع خستگی.
۱۷- چلتوک (شلتوک) برنج
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم – سرشار از ویتامین-جلوگیری از سفید شدن و ریزش موی سر –ضد یبوست مزمن-برای خانمها ممنوع است.
۱۸- گلپر
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم و خشک –تقویت کننده عالی حافظه-ضد صرع قوی-ضد فراموشی-ضد انواع اسهال-تقویت قوه باء-ضد تنبلی معده-ضد جوش و دمل-اشتهاء آور-کمک به هضم خوراک.
۱۹- زیره سیاه
یک قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت بسیار گرم – بالا برنده فشار خون – سوزاندن چربی اضافی-تصفیه خون-مقوی قلب و عروق-شستشو دهنده کلیه-ضد چاقی-ضد زردی پوست-ازدیاد کننده شیر مادر-ضد نفخ معده-مقوی معده-رفع ناراحتیهای روده.
۲۰- بهار نارنج
 قاشق خوراک خوری در یک قوری (۲ لیوان آب سرد) به همراه مقداری نبات.
ویژگی ها:
طبیعت گرم – آرام بخش –تقویت کننده قلب و اعصاب-مفرح و نشاط آور-سر درد های عصبی-اشتهاء آور

روش فراهم آوردن نوشیدنی ایرانی
پس از آمیختن گیاه با آب سرد و نبات، باید آرام به آن گرما داد تا به نقطه جوش برسد. سپس با گرمای غیر مستقیم (کتری یا سماور) برای ۱۵ دقیقه دم بکشد. پس از آن باید نوشیدنی بی دُرد شده (با پارچه تمیز) و نوشیده شود.
چنانچه نوشیدنی بی دُرد شده و یا به دیگر سخن صاف شده باشد، می توان تا چند روز آن را نگهداری کرد و سرد نیز آن را نوشید.