A+ A A-

به مناسبت ۱۶ ربیع الاول، سالروز رحلت آیت الله میرزا علی اکبر روح الایمان ارسنجانی

نویسنده:  چاپ پست الکترونیکی

در قرن سیزدهم و چهاردهم قمری در ارسنجان خانواده متدین و سرشناسی می زیسته که رئیس این خانواده شخصی بنام آقا میرزا احمد بوده، ایشان پیوسته در رفع گرفتاری های اهالی و مخصوصاً هنگامی که در زمان استبداد از طرف حکومت وقت تجاوز و اجحافی نسبت به اهالی ارسنجان می شد در دفاع از حقوق مردم و در رفع مشکلات آنان وجودش موثر و نافع می بود.


در یکی از روزهای سال ۱۳۰۵ هجری قمری در این خانواده کودکی چشم به دنیا گشود و خداوند به آقا میرزا احمد و همسرش که بانوی مجلله و متدینی بود، پسری عنایت فرمود. پدرش اسمش را علی اکبر گذاشت و چون تنها فرزند ذکور بود، قهراً بسیار مورد علاقه و توجه پدر و مادر واقع شد. دوران کودکی و صباوت را در دامان پر مهر مادر و تحت تربیت پدر متدین و اجتماعی خود، پشت سر گذاشت. بنا به معمول زمان خیلی زود به مکتب خانه رفت و شروع به خواندن کتب متداول نمود و بالاخره تصمیم گرفت به جامعه روحانیت وارد شود و به تحصیل علوم عربی اشتغال ورزد. آقا میرزا علی اکبر با اراده ای محکم و تصمیمی آهنین با یک دنیا شوق و ذوق در یکی از حجرات مدرسه سعیدیه ارسنجان مشغول تحصیل مقدمات علوم دینی شد. پس از پایان رساندن این دوره در سن پانزده سالگی عازم شیراز شد. ابتدا در مدرسه مقیمیه و سپس در مدرسه حکیم که یکی از مدارس معتبر و پر رونق آن روز بود،  با ایمان راسخ به تکمیل معلومات و تحصیل موخرات و کسب فضایل اشتغال ورزید. و از محضر اساتید و علماء وقت به نحو اکمل استفاده و استفاضه کرد. پس از ورود به شیراز طولی نکشید که در حوزه درس آیت الله العظمی مرحوم میرزا ابراهیم شیرازی قدس سره الشریف وارد و از محضر استاد عالی مقام به نحو شایسته استفاده های علمی و معنوی می نماید و از آنجا که نبوغ ذاتی و استعداد فطری ایشان فوق العاده بود، در حوزه درس سرآمد همگان و پیوسته مورد توجه آن مرد بزرگ بود.
بعد از ورود مرجع اهل تحقیق و تدقیق آیت الله مرحوم میرزا محمد صادق مجتهد از نجف اشرف به شیراز، وی برای کشف رموز و دقایق کفایت الاصول و حل مسائل دقیقه مدتی نزد آن مرحوم به مباحث خصوصی پرداخته و افاده و استفاده نمود. تعمق و دقت نظر و قدرت کم نظیر میرزا در تحقیق و تحصیل و تجزیه مسایل و مطالب علمی سبب گردید که  در تمام رشته های علوم اسلامی مخصوصاً، اصول فلسفه، منطق، تفسیر، رجال، هیأت و ادبیات پیشرفت وترقی شایان نموده و تسلط و احاطه کامل پیدا کند. صیت فضل و دانش تبحر علمی ایشان زبانزد همه در تمام حوزه های علمی گردید. اجتهاد ایشان مورد تصدیق و تایید عموم علمای بزرگ عصر و مراجع تقلید وقت قرار گرفت. در سال ۱۳۳۸ هجری قمری مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی و آیت الله ضیاء الدین عراقی و میرزای استهباناتی و شیخ محمد کاظم شیرازی همگی گواهی اجتهاد وی را صادر نمودند.  همچنین اجتهاد ایشان مورد گواهی زعیم عالیقدر عالم بزرگ مرحوم آیت الله العظمی حاج سید عبدالحسین لاری قرار گرفت و آن مرحوم نسبت به میرزا و صلاحیت علمی و روحانیش توجه مخصوص داشت.
در سال ۱۳۴۰ هجری قمری در سن سی و چهارسالگی رساله عملیه ایشان تحت عنوان "ارشاد المقلدین" منتشر گردید. این رساله مورد استقبال عموم قرار گرفت و در شیراز، ارسنجان، جهرم، اردکان، فسا و لارستان عده بسیاری در مسایل دینی از ایشان تقلید کردند.
مرحوم آیت الله ارسنجانی چندی پس از ورود به شیراز در مسجد امامزاده ابراهیم (محلّه لب آب) دروازه سعدی اقامه جماعت کرد و سالها اهالی از محضر ایشان استفاده نموده و گذشته از مقام علمی ممتازی که برای میرزا قایل بودند، اصولاً بخاطر زهد و ورعی که در ایشان سراغ داشتند، از نظر معنوی و وارستگی نیز به ایشان فوق العاده ارادت می ورزیدند. پس از رحلت آیت الله میرزا محمد صادق شیرازی، مردم شیراز آیت الله ارسنجانی را برای اقامه نماز به مسجد گنج بردند و ایشان تا سال ۱۳۲۹ شمسی در این مسجد اقامه جماعت کرده و در بیشتر اوقات مخصوصاً در ماه های رمضان برای مردم سخنرانی می کرد و بعد از آن به خاطر بیماری ناشی از سکته از رفتن به مسجد برای اقامه جماعت خودداری کرده و فقط ساعاتی از روز را صرف تدریس می کرد. اما پس از مدتی بخاطر علاقه و اصرار زیاد مردم حدود یک سال و اندی از دوران آخر حیات خود را در مسجد وکیل صرف اقامه جماعت و ارشاد و هدایت مردم نمود. گذشته از هدایت و ارشاد مردم و رهبری جامعه به امر مردم رسیدگی کرده و مشکلات آنان را حل و فصل می کرد.
در دوران سلطنت رضاشاه و ایجاد تشکیلات جدید دادگستری و اداره ثبت، از طرف وزارت دادگستری دفترخانه ثبت به ایشان واگذار شد. اما ایشان پس از مدتی چون از نظر شرعی دقیق بود، رسماً استعفا نموده و دفتر را واگذار کرد.
محضر آیت الله روح الایمان  از موقعی که در مدرسه حکیم مشغول طی مدارج عالیه علمی بود، مورد استفاده طلاب بوده و همیشه حوزه درس داشت و عده ای نزد وی فقه و اصول و تفسیر و منطق را         می آموختند. هنگامی که به مدرسه هاشمیه آمد و به عنوان مدرس رسمی مشغول تدریس شد. بسیاری از علما و طلاب فاضل از سایر مدارس در درس فقه و اصول ایشان حاضر شده و مشتاقانه از فضل و دانش معظم له استفاده می نمودند. جمعی از شاگردان ایشان امروز از خطبا و وعاظ می باشند.
میرزای ارسنجانی علاقه زیادی به مطالعه و تدریس داشت و این اشتیاق به حدّی بود که در دوران جوانی اوقات شبانه روز را صرف مطالعه می کرد. پس از فراغت از تحصیل نیز ساعات متوالی را در کتابخانه شخصی خود می گذارند و علاقه اش به مطالعه به حدّی بود که تا پایان عمر از مطالعه و تحریر و تألیف دست نکشید و حتّی هنگامی که در بستر بیماری و در دوران نقاهت به سر می برد نیز از مطالعه و یادداشت مطالب علمی فروگذار نبود. و در این هنگام چون نمی توانست به مدرسه هاشمیه برود، در منزل تدریس می نمود. در سال هزاروسیصد و سی و دو شمسی چون طلّاب مدرسه به علت نداشتن حقوق مکفی پراکنده شده بودند، ایشان با جدیت تمام گروهی از طلاب را در حجره مدرسه ساکن کرده و از آنها امتحان به عمل آورد و آنان را به سه طبقه مقدماتی و متوسطه و عالی تقسیم کرد و برای هر یک حقوقی معین نمود و خود نیز دو درس فقه و اصول را تدریس می کرد و درس منطق و حکمت نیز توسط دانشمند معظّم و حکیم عالی مقام حجه الاسلام سید حسین جهبذ تدریس می شد.
خصوصیات شخصی و فضایل اخلاقی
میرزای ارسنجانی قامتی بلند و چهره ای جذّاب و در راه رفتن و حرکات بسیار متین و آرام و بسیار حساس و شدیدالتّاثر و فوق العاده بدون تکلّف بوده و به تشریفات و عناوین اعتنایی نداشت.
در سخن گفتن و حکم کردن جانب حقیقت و عدالت را می گرفت. وی بسیار صریح اللهجه و واقع بین بود. در تقریر و تفهیم و تعلیم مطالب علمی بسیار دقیق و در تحقیق و تدقیق مباحث مشکل بسیار استاد و ماهر بود. مناعت طبع و همت بلند، سعه صدر و نظر عالی از خصوصیات ایشان بود. میرزا بسیار پایبند بود که مقام عالی روحانیت به امور مادی آلوده و کوچک نشود. عفو و اغماض و حق شناسی را به نحو اکمل دارا بوده و هیچ کینه ای نسبت به افراد در دل نداشت. بسیار مهمان نواز و سخی الطبع بود و در تأمین راحتی و آسایش واردین و مهمانان بسیار مقید بود. حسن اخلاق، تواضع، فروتنی، روشن فکری و بلند نظری از صفات بارزش بود. خوش محضر و خوش صحبت بود.
آیت الله روح الایمان در صبح روز دوشنبه شانزدهم ربیع الاول سال هزارو سیصد و هشتاد و یک هجری قمری از منزل خارج شده، ابتدا به مدرسه هاشمیه که بهترین و لذت بخش ترین ساعات و ایام عمر خود را برای تدریس در آن گذرانیده بود رفته و برای آخرین بار نظری به این کانون علمی که وجودش باعث رونق و آبادانی آن بود، می افکند و در مراجعت از مدرسه که حدود ساعت هشت صبح بود، بطور ناگهانی به علت سکته قلبی دار فانی را وداع می گوید و پیکر پاکش روز سه شنبه هفدهم ربیع الاول روز ولادت خاتم الانبیا در ضلع شمالی حرم مطهر حضرت علی بن حمزه (ع) واقع در خیابان گود خزینه، آرام گاه اختصاصی و خانوادگی روحانی والا مقام حضرت آیت الله سید محمد جعفر طاهری به خاک سپرده شد.
تألیفات میرزای ارسنجانی
میرزا در فقه، اصول، تفسیر و منطق تألیفات متعدد و ارزنده ای دارد که متأسفانه در زمان حیات ایشان به چاپ نرسید. کتاب تألیفی ایشان در اصول، دوره کاملی است که به زبان عربی نگارش یافته است. آیت الله ارسنجانی، کتب مختلف فقهی را نیز حاشیه کرده است. در علم منطق نیز یادداشتها و مطالب ارزنده ای از خود بجا گذاشته است.
کتابخانه شخصی میرزا مهمترین اندوخته و با ارزش ترین یادگاری است که از ایشان بجا مانده، این کتابخانه که مشتمل بر کتب مختلف علوم اسلامی، تاریخی، اسلامی، ادبی و فلسفی چاپی و خطی است در دوران هفتاد و پنج سال زندگانی جمع آوری شده است. میرزا به هیچ چیز بیشتر از کتابخانه و کتابهای خود علاقه نداشت.

 Anjoman Arsanjan 160411 01

۵ شهریور ۱۳۴۰
بسمه تعالی
نور چشم عزیز مکرم، فرزند ارشد ارجمند محترم، انشاءالله الرحمن، به سلامت و سرافراز دو جهان بوده باشید. جان فرزند، قدر خود بدان  تا جوانی عبادتی کن و نماز و راز و نیاز، به درگاه حق آور. در جوانی کن نثار دوست- گوسفند پیر قربانی مکن و بعد ذالک اولا به بعضی از منسوبین محترم که در شیراز است نامه نگاشته در جوف است که آقای آقا سید محمد فرزند برادرش می خواهد در تهران کنکور بدهد؛ شما بنویسید به آقای روح الایمان که راهنمایی و همراهی قبول شود. جان فرزند راهنمایی و همراهی به آقای آقا سید محمد ممدوح است؛ چون با رموز است و فاضل می باشد. انشاءالله الرحمن قبول با همراهی می شود و ثانیاً سلامتی خود و خانواده و بچه ها و برادران مرقوم دارید. والسلام علیکم و علینا و علی عبادالله الصالحین.
الاحقر علی اکبر ارسنجانی

 Anjoman Arsanjan 160411 02

 

Anjoman Arsanjan 160411 03

 

Anjoman Arsanjan 160411 04Anjoman Arsanjan 160411 05

 

Anjoman Arsanjan 160411 06

 

منابع:
۱-    برگرفته از کتاب بزرگان ارسنجان، تألیف نسرین اسکندری
۲-    نگاهی به زندگانی آیت الله فقید میرزای ارسنجانی (روح الایمان) به قلم سید ضیاء الدین تقوی شیرازی استاد دانشکده معقول و منقول تهران

دیدگاه خود را درباره این نوشته با دیگران در میان بگذارید:

یا اگر در سایت عضو نیستید، می‌توانید به عنوان میهمان دیدگاه خود را بفرستید:

0
دیدگاه شما پس از تایید مدیر سایت نمایش داده خواهد شد.
  • دیدگاهی وجود ندارد